Part 2 : The Botrythistory

Ooit, héél lang geleden in Sauternes : 

( voor uw gemak vertaalde ik het dialectFrans in dialectVlaams )

 

Dedju, ‘k eb te lange gewacht mee plukn’, mijn druiven zijn rot.

Ge goat daar nui toch gene wijn meer van moken hé, Lucien ?

Jakundoe verdomme ! ‘k Goa ze goan wegsmijtn’ zekerst ?

 

De boer deed zijn goesting.

En het druivensap van de rotte vruchten transformeerde in een schitterende hemelzoete witte wijn…

 

Ondertussen kent iedereen wel de naam en faam van de wijnen uit Sauternes, en zelfs de  gemiddelde wijnleek denkt bij de term Botritys eerder aan de Bordolese  godendrank dan aan een gewrichtsziekte. 

Edelrot of Botrytis is de schimmel die zorgt voor heerlijk fijne smaak van de meeste Sauterneswijnen. Hij ontstaat op rijpe druiven bij een geschikte omgeving en ideale

weersomstandigheden, namelijk in streken met vochtige nachten ( door mist ) en uitdrogende dagen.

De Ciron die ter hoogte van Sauternes in de Garonne stroomt zorgt voor de broodnodige vorming van mist, en de weersomstandigheden in oktober ( droge namiddagen) zijn veelal perfect om te vermijden dat het edelrot transformeert in het fatale grijsrot.

 

Onlangs had ik een discussie met een medewijnliefhebber die beweerde dat Sauterneswijnen ALTIJD Botritys moeten gehad hebben om de AOC Sauternes te mogen gebruiken.

Ik meende daarentegen reeds besprekingen van Sauternesjaargangen gelezen te hebben waarin men stelde dat er dat jaar GEEN Botritys werd gevormd. 

Enfin, we kwamen er niet uit, en bij nalezing van wat Parker schrijft over pakweg 1970 voor Sauternes blijkt dat in dit specifieke jaartal geen ( of amper ) Botritys was opgetreden.

En toch zijn er, zoals u later kan nalezen in dit stukje, in 1970 wijnen op de markt gekomen met AOC Sauternes.

 

Ik zocht dan maar wat diepgaander, en op het grote wereldwijde informatiekanaal waarop u zich momenteel bevindt vond ik de wettelijke voorschriften voor de bepaling van de AOC Sauternes.

Naast geografische bepalingen en alles over de druivensoorten ( Semillon, Sauvignon en Muscadelle), suikergehalte en opbrengsten, stond er één paragraaf met betrekking tot Botritys. 

Art. 6. – (Modifié, D. 24 janv. 1956 ;  puis D. 9 oct. 1956, art. 1er). – La vinification devra être faite avec des raisins arrivés à surmaturation (pourriture noble) récoltés par triées successives. Elle sera conforme aux usages locaux. 

De druiven moeten dus OVERrijp zijn, maar de Botritys of pourriture noble staat slechts tussen haakjes vermeld…

 

In buurappellatie Cadillac staat die verwijzing naar Botritys NIET tussen haakjes

(Les vins ayant droit à l’appellation contrôlée « Cadillac » doivent provenir de raisins arrivés à surmaturation par pourriture noble, récoltés par tries successives et vinifiés conformément aux usages locaux. ), wat me doet veronderstellen dat bij jaargangen waar er geen edelrot voorkomt men in Cadillac enkel droge witte wijn kan maken. 

Nu ja, hoewel Botritys wel degelijk een meerwaarde vertolkt, kan men in  Sauternes ook zonder deze schimmelinfectie heel lekkere zoete witte wijn maken. 

Dat bleek uit onze afsluiters van de wijndegustatie.

 

Château Lafaurie Peyragey, Sauternes 1970 ( Thienpont 31.20 euro ) : Een diepgele, bijna oranje kleur. De heerlijk zachte neus vertoonde rijp en zoet fruit, deed sommigen denken aan een Duitse wijn, maar wat vooral opviel was de typische geur én smaak van…amandelkoekjes ! Petrus 67, die het fantastisch vond een wijn te drinken die gemaakt werd toen hij drie jaar oud was ( en nog jong en beloftevol ), vluchtte plots het huis uit. Amandelkoekjes halen bij de buren…We dopten de koekjes in ons glas als pistolets in de koffie, en genoten om ter meest van dit 35 jaar oude, heerlijk volle en zachte gouden genotsmiddel.

Op voorhand had ik me wat zorgen gemaakt over het gebrek aan Botritys in 1970 en over de ouderdom van deze wijn, maar in tegenstelling tot sommige mensen van dezelfde leeftijd was deze Madame Peyragey verre van versleten. 

 

Château Lafaurie Peyragey, Sauternes 1999 ( Wijnfest. Auchan, 22 euro )

Op zicht alleen al was het voor iedereen duidelijk ( remember, de wijnen werden blind geproefd ) dat dit een veel jongere wijn was dan de vorige. Maar niemand kon vermoeden dat het ging om hetzelfde leeftijdsverschil ( 30 jaar ) als dat tussen Vinepapa en Vinejunior 2.

Als we dan al eens die typische Botritystoets wouden leren herkennen, dan was dit het ideale moment.

Lafaurie had in ’99 een zeer geslaagde oogst, en in de neus was het verschil met de vorige wijn onmiddellijk duidelijk. Meer honingachtig, exotisch fruit en licht toasty.

Ook het mondgevoel was merkbaar anders, met een grotere concentratie ,meer genuanceerde smaken en een langere afdronk.

De verdienste van het genot van het vorige glas lag bij de combinatie van het heerlijke sap en de hoge leeftijd.

De verdienste van dit glas lag volledig bij de kwaliteiten van de wijn zelf.
Een superevenwichtige mondvol, met schitterende zuren die het zalig zoete aspect van de wijn heel mooi counteren.

Hoe kan je hiér nu NIET van genieten ?

Mensen die zeggen niet van zoete witte wijn te houden hebben nog nooit een goede Cru Classé uit Sauternes gedronken.

Voila, zeg dat Vinejo het gezegd heeft. 

En neen, ’t is nog niet gedaan.

 

Vermits sommigen nog niet volledig onder tafel lagen, en Pétrus naast de amandelkoekjes ook een pak appelsienchocolade had meegegrist, ging er nog een laatste flesje voor de b
ijl :

 

 Mas Amiel 10 ans, (Portovino 15.5 €) : zowat de enige wijn die niet verdrinkt wanneer hij geschonken wordt na een Sauternes.

Deze vin doux naturel wordt verkregen door de gisting van de Grenachedruiven  stop te zetten door toevoeging van alcohol.

Vervolgens verblijft de wijn één jaar in glazen mandflessen die men in open lucht laat liggen ! Jan De Clercq stelde dat de zon er voor zorgt dat de inhoud van de flessen nu en dan zelfs het kookpunt bereikt. Daarna rijpt de wijn nog negen jaar op eiken vaten.

Hij wordt als volgt omschreven : een verfijnd samenspel van cacao, krenten en karamel in de neus, en een elegante, fluweelzachte smaak..

Wij hebben allen deze eigenschappen na enig zoekwerk stuk voor stuk teruggevonden.

Onder tafel.